ชื่อผลงาน นวัตกรรมรูปแบบบริการทางการแพทย์แผนไทย โดยการใช้สมุนไพรพอกเข่าในผู้ป่วยที่มีอาการ
ปวดเข่า สถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติ ๖๐ พรรษา นวมินทราชินี ลำพญากลาง 2560
ข้อมูลทั่วไป (ผู้จัดทำ)
ชื่อ – สุกล (นาย/นาง/นางสาว) นางสาวดาวจันทร์ เดชสองชั้น
ตำแหน่ง แพทย์แผนไทยชำนาญการ
สถานที่ปฏิบัติงาน สถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา นวมินทราชินี ลำพญากลาง
จังหวัด สระบุรี โทรศัพท์ 085-4794599
ปีที่ดำเนินการ 2560
รายละเอียดบทคัดย่อของผลงานวิชาการ
การแพทย์แผนไทย (Thai Traditional Medicine) คือ ปรัชญา องค์ความรู้ และวิถีการปฏิบัติ เพื่อการดูแล สุขภาพและการบำบัดรักษาโรค ความเจ็บป่วยของประชาชนไทยแบบดั้งเดิม สอดคล้องกับขนบธรรมเนียมวัฒนธรรมแบบไทยและวิถีชีวิตแบบไทย วิธีการปฏิบัติของการแพทย์แผนไทยประกอบด้วยการใช้สมุนไพร ที่มีหลายวิธีใช้ ตัวอย่างเช่น การอบสมุนไพร การประคบสมุนไพร การใช้สมุนไพรในการเจ็บป่วยเบื้องต้น เป็นต้น และในปัจจุบันได้มีการศึกษาและค้นคว้าการใช้สมุนไพรในรูปแบบต่างๆ ซึ่งเป็นหัตการการแพทย์แผนไทยเป็นภูมิปัญญาไทยที่มีการใช้มาเป็นเวลายาวนานแต่นำมาปรับให้เหมาะสมกับยุคสมัยปัจจุบัน เช่น การเผายา การพอกยา การกักน้ำมันเป็นต้น ซึ่งปัจจุบันการดูแลสุขภาพด้วยภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย ทั้งการนวดไทย การใช้สมุนไพรเพื่อใช้เป็นยา อาหาร ผลิตภัณฑ์สมุนไพรเพื่อสุขภาพ และหัตถการแผนไทยด้วยวิธีต่างๆ กำลังได้รับความนิยม และได้รับการยอมรับทั้งจากภาครัฐ ภาคธุรกิจ และประชาชน
จากการศึกษาพบว่าสมุนไพรที่ใช้ในการหมักทำยาสมุนไพรพอกเข่า ต่างมีฤทธิ์ในการลดอาการปวดบวม ลดอาการอักเสบของข้อต่างๆ ยาสมุนไพรพอกเข่า สามารถบรรเทาอาการปวดบวมบริเวณเข่าได้ โดยจากการศึกษาได้ทำการวัดระดับความเจ็บปวด VAS พบว่าผู้ป่วยร้อยละ 85 มีอาการปวดเข่าทุเลาลงจากการพอกยาสมุนไพรพอกเข่า และพบว่าผู้ป่วยมีความพึงพอใจในระดับดี-ดีมาก ร้อยละ 95 ของจำนวนกลุ่มตัวอย่าง
จากการศึกษาครั้งนี้เป็นการนำสมุนไพร ได้แก่ ใบสะเดา เหง้าไพล เถาบอระเพ็ด ลูกใต้ใบ ผักกระสัง ผักเสี้ยนผี นำไปล้างน้ำให้สะอาด ผึ่งลมให้แห้ง ตากให้แห้ง นำไปตำให้ละเอียด ร่อนเอาผงยา ได้สมุนไพรที่ลดอาการบวม แดง ร้อน ในผู้ป่วยข้อเข้าเสื่อม(ลมจับโปงแห้งเข่า) นำผงยาสมุนไพรใส่ถ้าถ้วย ผสมน้ำต้มสุกที่เย็นแล้วให้พอเหนียว นำไปพอกให้ผู้ป่วยที่มารับบริการ 30 นาที ให้กับผู้ป่วยที่มีอาการปวดบวมบริเวณเข่าที่มารับบริการที่สถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติฯลำพญากลาง จากการทดสอบใช้ในผู้ป่วยจำนวน 20 ราย โดยประเมินอาการจากแบบคัดกรองโรคเข่าเสื่อมและวัดระดับความเจ็บปวด VAS พบว่า ผู้ป่วยจำนวน 17 ราย มีอาการปวดบวมลดลงอย่างเห็นได้ชัด และอีก 3 รายมีอาการปวดลดลงเล็กน้อยแทบจะไม่ได้เห็นความแตกต่างของก่อนและหลังรับการรักษาโดยวิธีพอกเข่าด้วยผงสมุนไพร ทั้งนี้จากการศึกษาได้ประเมินผลผู้ป่วยจากการใช้ผงพอกเข่าสมุนไพรโดยการรักษาเพียงครั้งเดียว